Prije nego što riješite da uzimate antibiotike na svoju ruku, razmislite dobro da li će taj lijek vama ili vašim najmilijim biti efikasan kada zaista bude bio neophodan za liječenje životno ugrožavajućih bakterijskih infekcija, poruka je stručne javnosti.
Otpornost bakterija na antibiotike, poznata kao tiha pandemija, ogroman je globalni problem koji je Svetska zdravstvena organizacija uvrstila među top deset s kojima se suočava zdravstvo. Nije tajna da bar 20 odsto ljudi u Srbiji uzima antibiotike na svoju ruku, bez ljekarskog savjeta i bez ikakve konsultacije sa stručnjacima, a posljedice toga su velike. Što je najgore, u zavisnosti od istraživanja, pominju se periodi od šest mjeseci, pa do nekoliko godina koji su potrebni da bi se uspostavila normalna bakterijska flora nakon uzimanja antibiotika.
– Ovaj proces u velikoj meri zavisi od opšteg stanja i imunog sistema pacijenata, ali traje od minimalno šest mjeseci, pa do nekoliko godina – objašnjava prof. dr Milica Bajčetić, klinički farmakolog i nacionalni korespondent pri Svetskoj zdravstvenoj organizaciji za antibiotike.
Za razliku od bakterijskih infekcija, kaže naša sagovornica, virusne se ne leče antibioticima, što se u praksi ipak radi i to je najčešći vid nepravilne upotrebe antibiotika.
– Virusi imaju karakterističnu strukturu ćelije koja se potpuno razlikuje od bakterijskih karakterističnih struktura i metaboličkih procesa na koje antibiotici isključivo deluju.
Remeti se lučenje estrogena i serotonina
U našim crevima, navodi doktorka, nalazi se veoma složena zajednica različitih mikroba, uključujući i bakterije i viruse koje čine mikrobiom creva.
– Oni nam omogućavaju da efikasno koristimo hranljive sastojke i sprečavaju loše bakterije da se nasele u našim crevima. Upotreba antibiotika, naročito nepotrebna, narušava balans među bakterijama koje čine crevnu floru. Dijareja je najčešća kratkoročna posledica, dok su astma, gojaznost ili alergije na hranu dugoročne posledice narušenog mikrobioma creva. Nepotrebno uništavanje dobrih bakterija antibioticima negativno se odražava na veoma značajne procese u našem telu u kojima bakterije imaju važnu ulogu.
– I sinteza pojedinih hormona i neurotransmitera, poput estrogena i serotonina, u velikoj meri zavisi od bakterija koje su sastavni deo naše crevne flore. Na primer, postoje jasni naučni dokazi da raspoloženje, san i ponašanje mogu biti izmenjeni kao posledica ubijanja bakterija koje učestvuju u sintezi serotonina, hormona sreće.
Nekad se javlja i depresija
Manične epizode i depresija su neretka neželjena dejstva koja ispoljavaju pojedini antibiotici kao što su, na primer, fluorohinoloni. Pored toga, bakterije učestvuju i u proizvodnji vitamina, na primer, vitamina K koji je veoma važan za stimulaciju imunog sitema. Između ostalih funkcija, ovaj vitamin ima i veoma značajnu ulogu u metabolizmu kostiju, masti i sprečavanju krvarenja. U porodilištima se zato novorođenoj djeci daje vitamin K jer oni zbog nerazvijenosti crevne flore, odnosno odsustva bakterija koje sintetišu vitamin K imaju deficit ovog vitamina.
– U zavisnosti od istraživanja, pominju se periodi od minimalno šest mjeseci, pa do nekoliko godina da bi se uspostavila normalna bakterijska flora nakon upotrebe antibiotika. Ovaj proces u velikoj mjeri zavisi od opšteg stanja i imunog sistema pacijenata.
Tiha pandemija je naziv za antimikrobnu rezistenciju koju koriste zapadni mediji kako bi skrenuli pažnju na ovaj značajan problem koji će se negativno odraziti na celokupno čovečanstvo u budućnosti.
– Ako ne smanjimo nepotrebnu upotrebu antibiotika, bojim se da ćemo se vratiti u period prije otkrića penicilina, u vremena kada će svaka hirurška intervencija ili porođaj biti visokorizična procedura, a transplantacija organa u potpunosti onemogućena. Zato razmislite dobro prije nego što riješite da uzimate antibiotike na svoju ruku! Da li će taj lijek, vama ili vašim najmilijim, biti efikasan kada zaista bude bio neophodan za lečenje životno ugrožavajućih bakterijskih infekcija?
Pritom imajte na umu da su žrtve antimikrobne rezistencije po pravilu najslabiji, a to su deca, stariji ljudi i osobe sa hroničnim oboljenjima i ugroženim imunitetom.
Sve je više ljudi otporno na antibiotike
U svetu je 2019. umrlo čak 1,2 miliona ljudi, a da se 5 miliona smrtnih ishoda dovodi u vezu sa antimikrobnom rezistencijom. Ako se ovaj trend nastavi, kao posledica antimikrobne rezistencije biće oko 10 miliona smrtnih ishoda na godišnjem nivou u svijetu do 2050. godine, prema procenama objavljenim u časopisu “The Review on Antimicrobial Resistance”.
